Maori, het kunstzinnige volk dat Nieuw-Zeeland bewoonde toen het land door de Europeanen werd ontdekt en waarvan de cultuur op het Noordereiland nog steeds bestaat. De cultuur staat bekend om zijn kunst. Doordat de Maori namelijk lange tijd geen schrift kende werden de verhalen en de geschiedenis door middel van kunst doorverteld. U kunt hierbij denken aan dans, zang, lichaamstatoeages en architectuur. De traditionele Maori dans wordt de Haka genoemd en wordt naast Nieuw-Zeeland ook in Samoa en Fiji gedanst. Tijdens de Haka wordt er vrij woest gedanst, kijk maar mee.

Wat is Haka precies?

Zoals u heeft kunnen zien in de video wordt er tijdens de Haka gebruld, de tong wordt uitgestoken, de handen worden op de benen geslagen en het oogwit wordt zoveel mogelijk laten zien. De tekst wordt niet gezongen, het zijn schreeuwende kreten. Best imponerend, vindt u niet?

Haka is een dansritueel, waarmee de Maori met bewegingen en gebaren de kracht van de goden naar beneden probeert te trekken. Met deze kracht proberen zij indruk te maken op de vijand en deze weg te jagen. Vroeger werd dit voornamelijk gedaan tussen de stammen, of op z’n Maori tussen de iwi’s. Maar ook tussen de Maori en de Europeanen. Tegenwoordig wordt de Haka gedanst tijdens verschillende gelegenheden, zoals een welkomstdans voor toeristen of als een familielid aankomt op het vliegveld.

Haka wordt ook gedanst als het nationale rugbyteam van Nieuw-Zeeland, All Blacks, een wedstrijd heeft. Zij dansen de Haka na het volkslied als een sportieve bedreiging voor de tegenstander. De Haka van het rugbyteam is voor veel mensen de eerste kennismaking met de Maori dans.

De vrouwelijke Maori danst de Haka niet. Zij hebben hun eigen dans, namelijk de Poi. Deze dans is veel sierlijker dan de Haka. Een Poi is een soort bal aan een touwtje die de vrouwen tijdens de dans rondzwaaien.

Ka Mate: de bekendste Haka

De Ka Mate is de bekendste Haka, die ook door het Nieuw-Zeelandse rugbyteam gedanst wordt. Maar de Ka Mate gaat veel verder terug in de tijd, namelijk naar 1820 toen een Maori leider op de vlucht was voor een vijandige stam. De naam van deze leider was Te Rauparaha. Hij riep tijdens de vlucht telkens de worden ‘Ka Mate, Ka Mate’. De betekenis hiervan is ‘ik sterf, ik sterf’. Te Rauparaha kwam gelukkig terecht bij een stam, waarvan de leider een vriend was. Hij vroeg zijn vriend hem te verstoppen en dat deed hij. Te Rauparaha was veilig. De woorden ‘Ka Mate, Ka Mate’ veranderden toen in ‘Ka Ora, Ka Ora’. Dit betekent ‘ik leef, ik leef’.

Hij gaf ook een eerbetoon aan zijn vriend, die hem weer toekomst gaf, met de zin ‘dit is de harige man die de zon terugbracht, zodat ze weer kon schijnen’. Op z’n Maori wordt dit als volgt gezegd: ‘tenei te tangata puhuruhuru nana nei i tiki mai whakawhiti te ra’. Kunt u dit in een vloeiende zin uitspreken?